تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک

ecommerce

تجارت الکترونیکی در درجه اول شامل توزیع، خرید، فروش، بازاریابی و پشتیبانی از محصولات در اینترنت و رایانه می‎باشد. صنعت فناوری اطلاعات، این نوع تجارت را به عنوان یک پشتیبان در معاملات تجاری به حساب می‎آورد. معاملات تجاری می‎توانند شامل انتقال سرمایه، مدیریت تحویل زنجیره‎ای، بازاریابی اینترنتی، پردازش وجوه، تبادل اطلاعات الکترونیکی (EDI)، سیستم‎های مدیریت فهرست‎بندی و سیستم‎های جمع آوری اطلاعات به صورت خودکار باشند. این نوع معاملات عمدتاً از فناوری‎های ارتباطی مانند اینترنت، شبکه‎های داخلی، پست و کتاب‎های الکترونیکی، پایگاههای داده و تلفن‎های همراه بهره می‎برند.

توسعه تاریخی

معنای واژه «تجارت الکترونیک» در طی ۳۰ سال اخیر تغییر یافته است. در اصل این واژه به معنای مبادله تجاری به صورت الکترونیکی است که معمولاً از فناوری‎های تبادل اطلاعات الکترونیکی (EDI) و انتقال سرمایه الکترونیکی (EFT) استفاده می‎کند که هر دوی آنها در اواخر دهه هفتاد جهت فرستادن مدارک تجاری مانند فهرست سفارشات و یا صورت حسابها معرفی شدند.

پیشوند «e» در واژه «ecommerce» (تجارت الکترونیکی) مربوط به فناوری و سیستم‎های بهره گرفته شده است. واژه «تجارت» به انواع تجارت به صورت سنتی دلالت دارد. تجارت الکترونیکی به عنوان مجموعه‎ای از پردازش‎های تجاری که روی یک شبکه انجام می‎شوند تعریف می‎شود. در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی این نوع تجارت با تجزیه و تحلیل اطلاعات همراه شد. در دهه ۸۰ به دلیل توسعه و استقبال از کارتهای اعتباری، عابربانکها و تلفنبانک، آنها در فهرست بخشی از انواع تجارت الکترونیک قرار گرفتند. هر چند از دهه ۹۰ به این سو، این تجارت شامل سیستم‎های برنامه‎ریزی منابع متعهد (ERP)، استخراج و انبار اطلاعات نیز شد.

در دوران «دات کام» (منظور دوران کامپیوتر و فناوری است)، تجارت الکترونیکی شامل فعالیتهایی شد که نام «تجارت در وب» نام گرفت که شامل فعالیتهایی مانند خرید کالا و خدمات در اینترنت از طریق پایگاههای اطلاعاتی با ضریب امنیتی بالا :HTTPS)توافقنامه‎ای در مورد پایگاههای اطلاعاتی که اطلاعات امن را برای خریدار فراهم می‎کند) به وسیله کارتهای مخصوص خرید و استفاده از خدمات پرداخت الکترونیک به وسیله کارتهای اعتباری می‎شود.

امروزه تجارت در وب گستره بسیار وسیعی از فعالیتهای شغلی و پردازشها، از انجام عملیات بانکی تا سیاست‎های مالی را در بر گرفته است. وابستگی صنایع پیشرفته به عملیات پردازشی، روند رشد و گسترش سیستمهای پشتیبان را سرعت بخشیده که شامل سیستمهای زیرین(Backend Systems)، کاربران عادی و میان افزارها می‎شوند. از این میان می‎توان به شبکه‎های با پهنای باند بالا و فیبر نوری، تعدیل کننده(Module)های زنجیره‎ای، برنامه ریز، ارتباط کاربری، کنترل کننده فهرست‎ها و حسابهای تجاری اشاره کرد.

هنگامی که وب برای اولین بار در سال ۱۹۹۴ به صورت عمومی درآمد، بسیاری از روزنامه نگاران و صاحب نظران پیش بینی کردند که تجارت الکترونیکی در آینده نزدیک بخشی از تجارت خواهد بود. هرچند در حدود ۴ سال زمان لازم بود تا قوانین امنیتی مانند HTTPS به درستی طراحی و در اختیار عموم مردم قرار گیرد. پس از آن، بین سالهای ۱۹۹۸ و ۲۰۰۰ تعدادی از شرکتها در ایالات متحده و اروپای غربی اقدام به ساخت پایگاههای اینترنتی غیر استاندارد کردند.

علیرغم اینکه تعداد بسیار زیادی از شرکتهای استاندارد تجاری در دوران جدید یعنی در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ از میان رفتند، اما بسیاری از شعبات آنها با تشخیص بازدهی شرکت، سازگاری خود با جهان امروز را آغاز کردند. برای مثال، پس از تعطیلی خرده فروشی Webvan دو فروشگاه زنجیره‎ای سنتی با نامهای Albertsons و Safeway شروع به فروش اینترنتی محصولات خود کردند. مشتریان آنها می‎توانستند از طریق اینترنت هر آنچه را می‎خواهند سفارش دهند.

تکامل تدریجی این نوع از تجارت در اوایل دهه اخیر به سوی شرکتهای چند ملیتی[Multinational (MNCs)] و فراملیتی[Transnational (TNCs)] که در حال گسترش مراکز خدمات رسانی مشترک، اطلاعات و تماس‎های محلی بودند، پیش رفت. امروزه این نه تنها بخشی اساسی از سیاست همکاری‎های بلندمدت در بخش قیمت‎هاست، بلکه بخشی حیاتی در بهبود و کسب موفقیت در خرید و فروش جهانی و بدون مرز است.

عوامل موفقیت در تجارت الکترونیک

جنبه‎های فنی و سازمانی

در بسیاری از موارد، شرکت استفاده کننده از تجارت الکترونیکی نه تنها از طریق محصول خود، بلکه با داشتن یک گروه شایسته، خدمات مناسب پس از فروش، ساختار صحیح سازمانی، سیستمهای شبکه‎ای محکم و یک پایگاه اینترنتی زیبا نجات پیدا می‎کند.

عوامل ذکر شده عبارتند از:

۱) انجام تحقیقات و تحلیل بازار. تجارت الکترونیک از برنامه‎های شغلی مناسب، قوانین اساسی و مطالبات مستثنی نیست. شکست در شغل همانطور که در تجارت سنتی وجود دارد، می‎تواند در تجارت الکترونیکی نیز واقعیت داشته باشد.

۲) برخورداری از یک گروه مدیریتی مجهز به راهکارهای فناوری اطلاعات. راهکارهای این فناوری بایسی بخشی از روند دوباره سازی باشد.

۳) مهیا کردن روشی ساده و با اطمینان جهت پذیرش تغییرات. کارتهای اعتباری محبوب‎ترین وسایل پرداخت در اینترنت برای ۹۰ درصد معاملات هستند. در گذشته، شماره‎های این کارت با اطمینان کامل میان مشتری و سازنده به وسیله درگاههای پرداختی مستقل انتقال می‎یافت. این درگاهها امروزه بیشترتوسط افراد خوداشتغال و درخانه‎ها مورد استفاده قرار می‎گیرند. بیشتر سازندگان امروزی، مبادلات کارت اعتباری را بر روی پایگاه اینترنتی با توافق بانکها و یا شرکتهای تولید کننده این نوع کارتها انجام می‎دهند.

۴) فراهم آوردن قابلیت اتکا و اطمینان. پایگاههای موازی، فراوانی سخت‎افزار، فناوری بدون خطا، حفاظت از اطلاعات و دیوارهای آتشین (Firewalls) می‎توانند روند دوباره سازی را سرعت و بهبود بخشند.

۵) داشتن دیدگاه مشترک با کارکنان، تهیه کنندگان و همکاران، هر چند ممکن است مشتریان این دیدگاه را تحسین نکنند.

۶) ساختن نمونه کار تجاری مناسب. اگر این عامل کلیدی در کتابهای سال ۲۰۰۰ پدیدار می‎شد، ممکن بود بسیاری از شرکتهای تجاری الکترونیکی ورشکست نشوند و از ورشکستی آنها جلوگیری می‎شد.

۷) طراحی زنجیره ارزشی الکترونیکی که بر خلاف فروشگاههای سنتی، تنها روی افراد صالح تمرکز داشته باشد. (فروشگاههای الکترونیکی اگر به درستی طراحی شوند می‎توانند برای عموم مردم و همچنین متخصصین قابل استفاده باشند.)
۸) بهره‎برداری از آخرین فناوری روز و مطابقت با تغییرات آن. (اما به یاد داشته باشید که اساس تجارت با تغییرات فناوری تغییر نمی‎کند.)

۹) راه اندازی یک سیستم اخطار و انعطاف پذیر جهت پاسخگویی سریع به تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی.
۱۰) تهیه یک پایگاه اینترنتی جذاب. استفاده مناسب از رنگ، تصویر، پویانما، عکس، قلم و فواصل می‎تواند در این زمینه به شما کمک کند.

۱۱) بهبود کارایی فرایند کار، طراحی مجدد و فناوری اطلاعات.

به طور طبیعی، فروشنده در تجارت الکترونیکی بایستی وظایف معمول خود را مانند صداقت در فروش محصول و عرضه آن در صورت وجود، اطمینان در دریافت هزینه حمل و مالیات و رسیدگی به شکایات با تمام توان و به طور موثرانجام دهد. یکی از قابلیتهای منحصر به فرد محیط اینترنت این است که مشتری به اطلاعاتی مافوق آنچه در فروشگاههای سنتی وجود دارند، دسترسی پیدا می‎کند.

مشتری مداری

یک سازمان موفق در امر تجارت الکترونیک بایستی تجربه ای خوش و نتیجه بخش به مشتریان خود عرضه کند. چندین عامل این امر را محقق می سازند.

این عوامل عبارتند از:

ارزش نهادن به مشتری

فروشندگان می‎توانند با همان روش سنتی به وسیله عرضه یک محصول و یا یک سری از آن که باعث به وجود آمدن رقابت میان مشتریان می‎گردد، به این هدف برسند.

تبلیغ خدمات و کارهای برجسته خود

عرضه یک تجربه تأثیرپذیر و کاربرپسند مانند یک فروشگاه می‎تواند شما را به هدف نزدیک کند.

تولید یک محرک برای مشتریان جهت خرید و برگشت دادن محصول.

می‎توان از کوپن، سفارشات ویژه و حراج‎ها به این منظور سود جست. پایگاه‎های اینترنتی همکار و برنامه‎های تبلیغاتی مربوط نیز می‎توانند کارساز باشند.

ایجاد جلب توجه فردی

پایگاه‎های اینترنتی فردی و پیشنهادهای فروش شخصی مخصوص، تنها بخشی از فروش از نوع سنتی و رو در روی انسانی هستند.

ایجاد حس همکاری

اتاقهای گفتگو، جلسه‎های بحث و برنامه‎‎های قابل اطمینان جذب مشتری می‎توانند در این مورد به شما کمک کنند.
دانستن تجربه مشتریان

فروشندگان الکترونیکی این تجربه را با هر تماس با مشتری به صورت فردی در می‎آید.

اجازه دادن به مشتری برای کمک به خود

تهیه یک پایگاه سرویس خودکار با قابلیت استفاده آسان و بدون دخالت دستیار نیز کارساز است.

کمک به مشتری برای مصرف

فروشندگان الکترونیکی و کتابچه های اینترنتی مخصوص خرید می توانند در میان انبوه اطلاعات و در پاسخ به جستجوها به مشتریان خود کمک کنند. تهیه اطلاعات ترکیبی و عرضه نظرات صحیح و با اطمینان می تواند به فروشندگان در شناخت مشتریان کمک شایانی کنند.

اشکالات

حتی اگر تهیه کنندگان کالا و خدمات با جدی‍‍‍ت این هفده «عامل کلیدی» را برای طراحی یک راهکار نمونه تجارت الکترونیکی را دنبال کنند، باز هم اشکالات می توانند افزایش یابند.

سرچشمه این اشکالات عبارتند از:

۱) قصور در درک مشتری که آنها چرا و چگونه می خرند. حتی یک محصول مناسب و مفید به خاطر درک نادرست از عادات، انتظارات و انگیزه ها می تواند با شکست مواجه شود. تجارت الکترونیک قادر است این مشکل را با تحقیقات متمرکز بازاریابی مانند روش سنتی تا حدودی برطرف کند.

۲) در نظرنگرفتن موقعیت خود و دیگران. ممکن است شخصی بخواهد نمونه یک کتاب را طراحی کند، اما از رقابت در پایگاه اینترنتی آمازون ناتوان است.

۳) ناتوانی در پیش بینی عکس العمل محیط. رقیبان چه می کنند؟ آیا آنها نشان[۱۱]های رقابتی و یا پایگاههای اینترنتی قابل رقابت می سازند؟ آیا خدمات تکمیلی خود را انجام می دهند؟ آیا آنها سعی خواهند کرد در پایگاههای اینترنتی رقیبان خود خرابکاری کنند؟ آیا جنگ قیمتها به اتمام خواهد رسید؟ دولت چه اقدامی انجام خواهد داد؟ انجام تحقیق در مورد رقیبان، صنایع و بازار ممکن است تغییرات ناگهانی پیش آمده را همانند تجارت سنتی اعتدال بخشد.
۴) رویابافی و زیاده روی در منابع قابل رقابت. آیا کارکنان، سخت افزار و پردازش ها می توانند از عهده راهکار مورد نظر برآیند؟ آیا شرکتهای الکترونیکی درمورد مهارت های تولید شغل و مدیریت خود با شکست مواجه شده اند؟ این موارد ممکن است نیاز ضروری به ایجاد برنامه های استفاده بهینه از نیروی انسانی و آموزش آنها را طلب کند.
۵) ناتوانی در هماهنگی. در صورتی که ارتباطات موجود در گزارشات و کنترل آنها کافی نباشند، فرد می تواند به یک ساختار ثابت، قابل محاسبه و انعطاف پذیر انتقال یابد، که این کمک زیادی در به وجود آوردن هماهنگی نمی کند.ناتوانی در فراهم آوردن یک گروه کاری منسجم. این ناتوانی هنگام بهره برداری از منابع صنفی مناسب در جهت اتمام یک وظیفه نتیجه می شود. و این ممکن است به بالا بردن درجه مدیریتی شما از نقطه شروع بینجامد.
۶) ناتوانی در فراهم آوردن گروه استخدامی مناسب. در صورتی که برنامه ریزان راهکارهای خود را به طور کامل به کارکنان توضیح ندهند یا تصویر درستی به آنها عرضه نکنند، قرار دادن محرک برای کارکنان جهت درک راهکارها ضروری می نماید.

7) در نظر نگرفتن نیاز به زمان. آغاز یک عمل نادرست می تواند سرمایه و زمان زیادی را هدر دهد، و ناتوانی در درک زمان و ترتیب وظایف می تواند منجر به از دست رفتن بیش از حد سرمایه شود. طراحی یک پروژه ساده، انتخاب مسیر و زنجیره نادرست و یا تحلیل PERT می توانند منجر به پدید آمدن این نقص می شوند. سوددهی نیاز به صبوری دارد.

8) ناتوانی در تعهد به برنامه. داشتن تعهد ضعیف به برنامه اولیه، و پا گذاشتن در مسیری مخالف مسیر برنامه می تواند باعث به وجود آمدن مشکلاتی شود. یک شخص ممکن است این نوع اشکالات رابه وسیله ابزار استاندارد به وجود آورد.

۹) قربانی یک جرم سازمان یافته بودن. برخی از اتحادیه ها به اینترنت به عنوان یک جریان جدید نگاه می کنند.
دو راه حل اصلی شامل:

1) استفاده از روش های تشخیص دزدان برای مواردی که محصول گرانقیمت است و سپردن صورتحسابها به فردی لایق.

2) مهیا کردن سیستمی برای امن تر کردن محیط معاملات در اینترنت.

منبع: سایت آفتاب / ویکی پدیا ، مترجم: سید نبی اله حسینی مدرس دانشگاه